Τα “Παλιόκαστρα” του Πηλίου

“Όλα τα κάστρα και οι πύργοι και τα καστέλια που ‘ναι στεριωμένα στα χώματά μας, έχουν να μας ανιστορήσουν κι από μια ιστορία, τη δική τους ιστορία, τη δική τους ζωή έχουν να μας διηγηθούν• μια ζωή που την κοιλοπονούσε η πέτρα και το χώμα, που την ανάθρεψε ο ιδρώτας, το δάκρυ και το αγκομαχητό του ανθρώπου και την άντρωσε ο πόλεμος και το φονικό”. Γιάννης Γκίκας Μια τέτοια, θαμμένη στα πούσια των αιώνων, ιστορία, έχουν να μας ανιστορήσουν και τα “Παλιόκαστρα” που καταγράφονται στο παρόν βιβλίο. Ταπεινά χτίσματα των μεσαιωνικών και υστερομεσαιωνικών κατά κανόνα χρόνων, τούτα τα ρεπιασμένα ή σχεδόν εντελώς πια αφανισμένα οικοδομικά λείψανα. “Κάστρα της αναγκιάς”, όπως μνημονεύονται απ’ τους παλιούς ιστορικούς και λόγιους, κάποια απ’ τα οποία πρέπει να στήθηκαν πάνω σε ακροπόλεις των μνημονευομένων από τους αρχαίους ιστορικούς και περιηγητές προχριστιανικών μαγνητικών πόλεων. Σε δασιά παράταξη όλα τούτα τ’ αφανισμένα από τις καταδρομές των καιρών και των ανθρώπων απομεινάρια, δίνουν το στίγμα τους σε όλον τον παράλιο χώρο του Πηλίου, τόσο απ’ τη μεριά της “άξενης” ακτής του Αιγαίου, όσο και απ’ την πλευρά της ήμερης ακρογιαλιάς του Παγασητικού κόλπου. Ανερεύνητα σχεδόν όλα τούτα τα μνημειακά λείψανα από την επίσημη Πολιτεία, πέρασαν στη μνήμη των συγκαιρινών Πηλιορειτών μόνο μέσα από τη διατηρημένη από γενιά σε γενιά τοπωνυμιακή τους επισήμανση και από μια θολά διαιωνισμένη από μνήμες γερόντων και φιλολογικές αναφορές λογίων σειρά θρύλων και παραδόσεων ή και θολών συσχετίσεων με τις αποσπασματικές αναφορές αρχαίων και νεότερων ιστορικών ερευνητών και λόγιων περιηγητών για τα παράλια αρχαία πολίσματα του ίδιου χώρου. Με βάση τούτα τα λειψά και νεφελώδη στοιχεία, κι όσες ακόμα μνήμες παλιών ξέθαψε κι όσα επιφανειακά ευρήματα διαπίστωσε με εικοσάχρονο τραχύ προσωπικό αγώνα μέσα στ’ άγρια και τραχιά δασυνάρια της πηλιορείτικης χλωρίδας ο συγγραφέας της παρούσας μονογραφίας, εκπληρώνοντας ένα ακόμα τάμα και χρέος του στην τοπική πηλιορείτικη ιστορία, προσπάθησε και συνέθεσε στο βαθμό που δυνήθηκε τα αφανισμένα πορτραίτα τούτων των ιστορικών μνημείων της γενέθλιας γης του.